به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ ویژه برنامه تحلیلی "درد نان" درخصوص طرح مردمی‌سازی یارانه‌ها و چگونگی قیمت‌گذاری کالاهای اساسی با حضور محمد قربانی، معاونت برنامه‌ریزی وزارت کشاورزی، ارسلان قاسمی، رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق تعاون، محمدجواد عسگری، رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس، علیرضا رحیمی، کارشناس قیمت گذاری و باحضور کمالی سروستانی، رئیس اتحادیه مرغ تخم‌گذار مقدسی، رئیس اتحادیه گاو شیرده معماریان، رئیس اتحادیه نانوایان خواجه ، مسئول کمیته آموزش اتحادیه نانوایان به همت بسیج دانشجویی دانشگاه تهران برگزار شد.
در این برنامه هرکدام از حوزه های مختلف به ایراد نظرات خود پرداختند که در ادامه مشروحی از این برنامه را می خوانید:
کمالی سروستانی، رئیس اتحادیه مرغ تخم گذار
اولین بار نیست که یک جراحی اقتصادی در کشور اتفاق می‌افتد. سال ۷۸ من خودم رئیس اتحادیه طیور بودم. در شرایط فعلی در صنعت طیور چندین مورد را به عنوان تبعات این کار دولت مطرح کردیم، اولین تبعات آن افزایش هزینه‌های تولید است. رقم، واقعا رقم بزرگ و معناداری است. یعنی یکدفعه یک تولید کننده به سه برابر یا دوبرابر هزینه نیاز دارد که بتواند همان تولید قبل را داشته باشد. ۱۹۸٪ افزایش هزینه تولید برای تولیدکنندگان داریم. در کشور ما ۶۴٪ تولیدکنندگان ما از تمکن مالی برخوردار نیستند که باید از آنها حمایت شود.
نکته بعد کاهش قدرت خرید مردم است. برآوردی که ما داشتیم این است که هزینه تولید ۲/۲ برابر و همین مقدار هم قیمت فروش افزایش پیدا خواهد کرد. مصرف کننده باید اماده خرید مرغ ۸۰ هزار تومان باشد. در این جراحی نمیشود گفت که ما چهار دهک را رها میکنیم.
بحث cpm یعنی به موقع عمل کردن موضوع بسیار مسئله مهمی است. اینکه می گوییم باید مقدمات این تغییر قیمت ها ابتدا درست می‌شد به خاطر این است که ما با موجود زنده مواجه ایم! آن چیزی که به عنوان الزامات گفته شده باید به موقع انجام می‌شد. گفتاردرمانی در این اقدام کارساز نیست و خطرناک است!
مقدسی، رئیس انجمن گاو شیرده
ما از ابتدا با ارز ۴۲۰۰ تومانی مخالف بودیم. از اول این کار اشتباه را قطع نکردند تا به این نقطه رسیدیم، حالا دولت به این نتیجه رسیده باید جسارت به خرج دهد. خدا را شاکریم که الحمدلله قطع شد. بله مشکلات زیادی را به وجود می‌آورد برای تولید کننده و مصرف کننده. ما در جلسه‌ای که داشتیم هم راهکار دادیم برای مشکلات و هم آسیب شناسی کردیم. ولی متاسفانه توجهی نشد.
ما از ابتدای انقلاب، امروز از بزرگترین وارد کننده محصولات دامی به بزرگترین صادر کننده محصولات دامی رسیدیم، نباید بگذاریم این شرایط از بین برود. من خواهشم این هست که مجلس فشار بیاورد که دولت به قول هایی که داده بود عمل کند، علیرغم اینکه ما سیاست دولت را حمایت کردیم اما دولت به صنف ما فقط حرف میزند و عمل نمیکند.
معماریان، رئیس صنف آرد
در رابطه با حذف ارز در بحث منابع تامین آرد، این صنف از منابع داخلی یا منابع خارجی استفاده میکند و تغییر نرخ گندم چندان تاثیری بر قیمت آرد ندارد. بحث تضمین خرید از سوی سیاستگذاری کشاورزی است. قیمت گندم تحویل مرز را با قیمت داخل مقایسه میکنیم اما تنها ابزار خودکفایی قیمت نیست. بخشی از سیاست‌های حمایتی باید در زیر ساخت ها و ترویج و ماشین آلات و آب و... باشد. باید روی افزایش بهره وری کار شود.
جنگ روسیه و اوکراین حل شود و قیمت به قبل باز گردد و ارز در کشور اصلاح شود، آیا قیمت کاهش می‌یابد؟ این نکته‌ای است که باید به آن توجه شود. این افزایش قیمت مبنایی برای ادامه افزایش در سال بعد نیز هست. حدف یارانه بخش صنعت و نان‌های حجیم و غیرحجیم بوده است. ما باید کل را ببینیم و این تقسیم بندی خود ایرادی است که تا اینجای کار وارد است. در مدل‌های اقتصادی هزینه یارانه را به جای قرار دادن در کل کانال توزیع و نظارت گسترده باید مانند طرح سال ۸۹ در بخش آرد و نان این اتفاق افتاد، ایراد آن طرح را اصلاح کنیم.
ما هنوز نمی‌دانیم برای نان غیر سنتی قرار است چه اتفاقی بیفتد! ۷۱ هزار میلیارد تومن گندم و آرد و نان این با ۷۵۰۰ تومن بوده است. با ۱۱۵۰۰ به ۹۰هزار میلیارد خواهد رسید. قطعا افزایش قیمت چند برابری نشر به سایر بخش‌ها و قاچاق و غیره را خواهد داشت.
خواجه، نماینده صنف نانوایان
اهداف خودکفایی فقط با افزایش قیمت صورت نمیگیرد. اینکه ما تقسیم بندی کنیم بین نان صنعتی و سنتی تفاوت دارد اشتباه است، باید همه نان را در یک بخش ببینیم. یک نان برای تعیین آنالیز قیمت سیزده متغیر برای قیمت دارد، آن ها هم حساب میشود؟ هیچ دولتی نمی‌آید این متغیرها را حساب کند. اصولا میگویند وزن نان را کم کنید! بعد همین افراد می آیند درباره ضایعات تذکر میدهد.
آقای قالیباف و گروهش یک بار علت این ضایعات را مطرح کردند. وزن استاندارد یک تافتون باید ۴۰۰ گرم باشد، الان وزنش به ۸۰ گرم رسیده است! یعنی یک قرص نان میخوری باید یک قرص دیگر هم بخوری. میگویند ما آزاد سازی نمی‌کنیم! خب این چه کاری است؟ مشابه مدارس غیرانتفاعی که میگویند خصوصی نیست. نانوایی که می‌رود آرد کامل استفاده میکند باید پول بیشتری به او داد، در حالی‌که الان به آن نانوا داریم ایراد میگیریم.
محمدجواد عسگری، رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس
دوستان در حوزه‌ی اجرا نظراتشان را گفتند. بنده میخواهم اشاره اجمالی داشته باشم به بخش کشاورزی. استحضار دارید که کشاورزی محور توسعه است. امنیت غذایی گره به امنیت ملی خورده است. یکی از بخش های مهم که در اشتغال و تولید و صادرات اثر دارد بخش کشاورزی است. این بخش حدود چهار میلیون بهره بردار دارد. این بخش بسیار هم شکننده است؛ چرا؟ در کشور ما برای پروتئین سفید و قرمز ظرفیت طوری است که می‌توانیم صادرات داشته باشیم و اشتغال افزایی کنیم، و از همه مهمتر محصولات ما حدودا ۵۰۰ میلیون نفر مشتری دارد. این محصولات ارگانیک هم است.
اگر ما در حوزه کشاورزی هزار تومان هزینه کنیم در بهداشت دیگر ده هزار تومان هزینه نخواهیم کرد. یکی از دلایلی که این بخش کشاورزی را زمین گیر کرده است اساسا رانت و فساد است. ۳۰ درصد غله دنیا دست روسیه و اوکراین است. حدود ۷۰ درصد روغن مورد نیاز هم این دو کشور تولید می‌کردند. بعد از این اتفاق خود امریکا هم دچار چالش شد. از طرفی ظرفیت های موجود در بخش غذا منحصر به فرد است. سیزده اقلیم در دنیاست که یازده تا از آن در کشور ما است.
در بحث واردات بذر بررسی کردیم دیدیم هزینه‌ی بسیار بالایی داده شده ولی بذر پنبه قوه نامیه ندارد! این یعنی فساد. خیلی از بخش ها را که رفتیم دیدیم فساد دارد. مجلس آمادگی این را اعلام کرد که اگر نیاز هست قانونی بروز شود یا قانونی گذاشته شود. ما رئیس وقت جهاد کشاورزی را دعوت کردیم و گفتیم اگر لایحه‌ای هست ارائه دهید.
ما حتما ایمان داریم که باید ارز در کشور تک نرخی شود. مصرف کننده بر اساس ذائقه و تصمیم در انتخاب محصول خوب را انتخاب میکند و فضای رقابتی شکل می‌گیرد. مسئول خیلی از این بایدهایی که مطرح شد البته وزارت جهاد و دولت است که گویا نماینده‌شان حضور پیدا نکردند.
یک دولت لیبرال غرب گرایی که توجهی به آینده کشور نداشته است ، فقط رویکردش توجه به برجام بوده که نتیجتا خروجی هم نداشت. ای کاش این ظرفیت را برای تولید در داخل و محصولات داخلی استفاده میکردیم.
ارسلان قاسمی، رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق تعاون
ما دوتا ترن داریم ، یک امنیت غذایی یک اقتدار غذایی. اقتدار غذایی همین است که الان چین و روسیه و اوکراین دارند. که الان رویکرد چین این است که گندم به هیچ کشوری نمی‌دهد. در این مبحث که بحث آزادسازی قیمت هاست در طی این سال ها بین ۲۲ هزار میلیارد تومان رانت رسمی ارز ۴۲۰۰ تومان داشتیم، که ای کاش زودتر جلوی این رانت را زودتر میگرفتیم. هر چه زودتر جلوی این رانت گرفته شود به نفع کشور است.
در بحث قیمت گذاری دولت می بایست عرضه و تقاضا را کنترل می‌کرد. دولت باید در سیاستگداری فعلیت داشته باشد نه در اجرا. ما باید در فضای کسب و کار دولت را خارج کنیم و دولت به سمت سیاستگذاری و نظارت برود. شیر خشک و کره و خامه ممنوعیت صادراتش برداشته میشود که البته به نفع ما نیست.
شما در مجلس باید نظارت درست را انجام دهید. الان با این وضعیت خشکسالی و کمبود علوفه، باید نظارت بیشتری داشته باشیم. در رابطه با بحث آزاد سازی داریم دچار اشتباه می شویم.
دور قبل تخصیص یارانه‌ها، به اول زنجیره دادیم، الان به آخر زنجیره و ما الان نگران زنجیره تامین هستیم. در رابطه با مبحث گندم و آرد باید با بالاترین قیمت بخریم چرا که گندم مهم ترین کالای استراتژی ماست. مجوز واردات آرد را باید دولت به هر شکل بدهد. دولت ابتدا پازل را خوب چیده بود. ۵۷ درصد دستمزد را بالا برد و ۳۰۰ تومان هم یارانه داد ولی در اجرا بد عمل کرد. قیمت گذاری‌های دستوری باید حذف شود، نه اینکه سطح قیمت گذاری را بالا ببریم.
علیرضا رحیمی، کارشناس قیمت گذاری
بحث حذف ارز ترجیحی از دیدگاه بنده، از روی میل و مدیریت نبود بلکه بیشتر از روی ناچاری بود. ما از سال ۹۷ روی ۲۷ کالا ارز ۴۲۰۰ داشتیم تا اینکه الان رسید به ۴ قلم کالا.
سرانه یعنی ما مصرف پایتخت و مرکز استان نشین و روستا نشین را جمع کنیم و در نهایت یک متوسطی از آن بگیریم و خب مشخص است که کسانی که در شهر هستند سرانه مصرفه شان بالاتر هست. در این شرایط در سایر نقاط کشور کاهش مصرف داریم و ما به ازای آن کاهش تولید را هم خواهیم داشت و تولید کننده دچار مشکل و ضرر میشود.
مبحث بعدی در تعیین قیمت این است که ما ساده ترین فرمول را در نظر میگیریم و اثرات دیگر مثل جانشینی و مطلوبیت را اصلا مورد توجه قرار نمی‌دهیم. برای مثال ما به ازای یک کیلو گوشت قرمز مطلوبیت چهار الی پنج کیلو گوشت مرغ را داریم.
مورد بعدی، در تعیین قیمت دستوری اگر نتوانیم تورم را کنترل کنیم بحث قاچاق و سایر مشکلات و مسائل را در ادامه خواهیم داشت. دولت عنایت ویژه ای در بحث توجیه نداشته است و این عدم اطلاع و شفافیت و ابهام تولید کننده و مصرف کننده را دچار مشکل میکند و اگر شفافیت در روند قیمت گذاری اتفاق نیافتد در ادامه گرانی ها به مراتب بیشتر میشود و مردم دچار مشکل خواهند شد.
یک نکته‌ای در خصوص فرمایش آقای عسگری که فرمودند به بنادر می روند برای نظارت مثل بندر امیدیه مسئله اصلی اینجاست که باید با افرادی که دچار فساد و تخلف هستند در سطوح مدیریتی این مراکز برخورد شود و صرف رفتن و سر زدن مشکلات حل نخواهد شد.
گزارش از هادی هدایت زاده
